Voorgeschiedenis
|
De Ford F5 van de gemeentelijke brandweer Onstwedde, deed van 1953 tot 1973 dienst in Stadskanaal. Na afschrijving werd het vervangen door een Ford Thames Trader met motorspuitaanhanger. Het voertuig werd voor een symbolisch bedrag (naar verluid 1 gulden!) verkocht aan het Vrijwillig Scouting Brandweerkorps Noord Nederland. Het volledig traject van verkoop en doorverkoop is helaas niet meer te achterhalen, maar uiteindelijk werd het voertuig door een aantal collega's van brandweerpost Ter Apel ontdekt bij Oliehandel Olijve in Emmen. Een aantal leden van het korps Stadskanaal is direct poolshoogte gaan nemen. Het bleek hoog tijd te zijn voor een reddingsactie. De eventuele aankoop en restauratie werd met het commando en collega's besproken. Nadat gebleken was dat er een gezamenlijke visie met betrekking tot het idee van restauratie aanwezig was, werd besloten het voertuig over te nemen van Oliehandel Olijve. |
|
Het bestuur van de toenmalige Regeling Brandweerorganisatie Zuid-Groningen, waartoe het Stadskanaalster korps behoorde, besloot het benodigde bedrag van 2500 gulden hiervoor beschikbaar te stellen.
De restauratie
Om de restauratie mogelijk te maken werd de Stichting BrandweerAuto Stadskanaal (BAS) opgericht. Wat daarna volgde was een restauratie die allesbehalve kinderachtig is geweest; er is aanvankelijk geen tijdsplanning gemaakt. Dit bleek een gouden greep te zijn geweest, want al met al zijn er duizenden uren aan besteed in een periode van 1999 tot en met september 2009. Als je dat vooraf weet...
1. stalling
Het eerste probleem was het vinden van een locatie waar stalling en restauratie plaats kon vinden. De kazerne van brandweer Stadskanaal was een combinatie met de Dienst Gemeentewerken. In overleg met de gemeentesecretaris heeft het toenmalige gemeentebestuur de zogenaamde schilderswerkplaats (oppervlakte ca. 100m2) met een inpandige vliering (oppervlakte ca. 50m2) beschikbaar gesteld, en toestemming verleend om over de aanwezige apparatuur in de autoherstelwerkplaats te kunnen beschikken. Dit is voor de BAS een geweldige opsteker geweest!
Aansluitend heeft het voertuig nog een aantal maanden (wegens verplaatsing van de Dienst Gemeentewerken) in een loods achter de kazerne gestaan, en vervolgens zijn de werkzaamheden in de remise van de brandweerkazerne afgerond. Dit werd naderhand de uiteindelijke stallingsplaats.
Aansluitend heeft het voertuig nog een aantal maanden (wegens verplaatsing van de Dienst Gemeentewerken) in een loods achter de kazerne gestaan, en vervolgens zijn de werkzaamheden in de remise van de brandweerkazerne afgerond. Dit werd naderhand de uiteindelijke stallingsplaats.
2. (Z)onderdelen restaureren
|
De brandspuitenfabriek NV Van Bergen Winschoten sloot in 1975 definitief de poort. Daardoor ontstonden jaren later dan ook een aantal specifieke problemen bij het restaureren van deze oldtimer. De genoemde fabriek kon uiteraard geen hulp meer bieden bij het reproduceren van onderdelen, of door bijvoorbeeld het 'afstoffen' van oude voorraden.
Een bijkomend probleem was dat brandweerauto's tot op de dag van vandaag naar wens van de klant worden opgebouwd. Ieder voertuig is dus min of meer uniek, en er is nagenoeg geen voorbeeld om even bij af te kijken. Gedurende de restauratie werd al snel duidelijk dat het één van de weinige overgebleven Ford F5's was. Het zoeken naar betere of ontbrekende onderdelen bleek dan ook meer dan eens een geweldige klus te zijn, en meer dan eens ook zonder direct resultaat. Dit betekende vaak: 'wat niet goed genoeg meer is, zelf namaken', en ook 'verdraaid goed kijken hoe het origineel er oorspronkelijk uit had gezien'. Dat gold met name voor allerlei onderhuidse profielen en frameconstructies die vervangen moesten worden, en die nu na voltooiing niet meer te zien zijn. Deze restauratie is daarom ook zo bijzonder geworden: de stichting koos ervoor om in principe alles (maar dan ook alles) in originele staat terug te brengen. Dus nooit iets soortgelijks, uitsluitend het origineel was acceptabel. Om deze stelregel te handhaven is vooraf en tijdens het strippen/demonteren alles op de gevoelige plaat vastgelegd. Circa 400 foto's zijn hiervan het bewijs. Uiteindelijk is dit voor 99% gelukt. De enige afwijking ten opzichte van het origineel is de kleur van de velgen, dit was origineel 'zandgeel' en is veranderd in een zwarte uitvoering. Alle te vervangen plaatstalen delen werden met de hand nagemaakt, evenals alle te vervangen houten carrosseriedelen en aftimmeringen. Het voertuig was immers grotendeels vergaan, en aangetast door de jarenlange weersinvloeden. Om het te repareren werden eerst mallen gemaakt, waarmee met veel geduld handgeklopte reparatiestukken konden worden gemaakt. Noodgedwongen werden oude handwerktechnieken nagevolgd. Vele uren zijn doorgebracht met vijlen, schuren, lijmen, het vervangen van letterlijk alle bedrading, etc, etc, etc. Het originaliteitsstreven noopte onder andere tot het gebruik van originele schroeven, geen kruiskop maar sleufschroeven. De corrosie had in al die jaren volop vat gekregen op onderdelen van metaal en gegoten aluminium legeringen. Reparatie was een klus voor professionals, welke onder andere werden gevonden binnen de brede kennissenkring van de korpsleden. De motor bleek tijdens inspectie dusdanig slecht te zijn dat gekozen werd voor een gehele revisie. Tijdens deze werkzaamheden werd er echter een geheel gereviseerde motor gevonden bij de firma Sutter in Capelle aan den IJssel. Er werd besloten over te gaan tot aanschaf van deze motor, en het origineel te bewaren voor eventueel toekomstig benodigde onderdelen. |
|
3. voorbouwpomp en toebehoren
|
De voorbouwpomp is net als de carrosserie een product van eigen bodem, te weten van de NV Van Bergen uit Heiligerlee. Het is een centrifugaalpomp die direct wordt aangedreven door de krukas van de 6 cilinder benzinemotor. Deze krachtbron is via een gashendel aan de linkerzijde van de pomp in te schakelen.
De capaciteit van de pomp bedraagt 2700 liter per minuut bij een druk van 8 bar. Het hogedrukgedeelte wordt aangedreven door een PTO (Power Take Off). Achterop het voertuig ligt een opvallende zware slanghaspel met karwielen. Ook dit exemplaar is volledig uit elkaar gehaald en geschuurd, gelakt en voorzien van nieuw gemaakte lagers etc. Het originele exemplaar bleek inmiddels bij de brandweer Ter Apel achter hun oldtimer te hangen. De nu geplaatste haspel is afkomstig van de brandweer in het Friese 't Bilt. |
4. uitrustingsstukken en materialen
|
Gedurende de restauratie is tevens gestreefd naar het compleet maken van de uitrusting van het voertuig. Overal en nergens zijn de stukken bij elkaar gesprokkeld. Hierbij valt te denken aan brandslangen, straalpijpen, kleding, helmen etc. Het uitrustingsniveau van de Ford F5 is compleet. De houten ladder op het voertuig is volledig gerenoveerd en gelakt. Tevens zijn de zuigslangen voorzien van nieuw touw, doek, e.d. |
|
5. weggedrag en rdw-keuring
Rijden met deze Ford F5 is een unieke ervaring. De versnellingsbak is niet gesynchroniseerd, dat betekent 'double clutching'! Het voertuig weegt compleet met uitrusting ca. 5500 kilogram, en dat zonder stuurbekrachtiging. Enig respect voor de chauffeurs is zeker op zijn plaats, want het moet een loodzware klus zijn geweest om dit voertuig goed en veilig op zijn plek te brengen!
Het gevaarte wordt op gang gebracht met behulp van een 6 cilinder lijnmotor, met een vermogen van 108 PK. Het brandstofverbruik mag fors genoemd worden, namelijk +/- 1 op 3.
De keuring bij de Rijksdienst voor Wegverkeer heeft op 20 augustus 2009 plaatsgevonden. Dat de restauratie grondig is uitgevoerd mag wel blijken uit het feit dat het voertuig zonder problemen door de keuring kwam!
Wel werd de BAS verrast door het inmiddels ongeldig kentekenbewijs. Deze is destijds namelijk afgegeven voor een 'personenvoertuig'. De genoemde kilogrammen maakten het nu dus noodzakelijk om dit kentekenbewijs te laten vervallen en een nieuw exemplaar 'vrachtwagen' aan te vragen. Door het RDW is hier met spoed aan gewerkt, en bij het verlaten van het keuringsstation was dit gerealiseerd. Er bleef slechts één maar, alleen chauffeurs met een groot rijbewijs mogen voortaan achter het stuur plaats nemen. Maar vrees niet, ook hierin is de BAS ruim voorzien!
Het gevaarte wordt op gang gebracht met behulp van een 6 cilinder lijnmotor, met een vermogen van 108 PK. Het brandstofverbruik mag fors genoemd worden, namelijk +/- 1 op 3.
De keuring bij de Rijksdienst voor Wegverkeer heeft op 20 augustus 2009 plaatsgevonden. Dat de restauratie grondig is uitgevoerd mag wel blijken uit het feit dat het voertuig zonder problemen door de keuring kwam!
Wel werd de BAS verrast door het inmiddels ongeldig kentekenbewijs. Deze is destijds namelijk afgegeven voor een 'personenvoertuig'. De genoemde kilogrammen maakten het nu dus noodzakelijk om dit kentekenbewijs te laten vervallen en een nieuw exemplaar 'vrachtwagen' aan te vragen. Door het RDW is hier met spoed aan gewerkt, en bij het verlaten van het keuringsstation was dit gerealiseerd. Er bleef slechts één maar, alleen chauffeurs met een groot rijbewijs mogen voortaan achter het stuur plaats nemen. Maar vrees niet, ook hierin is de BAS ruim voorzien!
6. sponsoren
Van meet af aan is gezocht naar sponsoren om de benodigde gelden bijeen te krijgen. U vindt alle sponsoren terug op de site. Bijzonder is te noemen dat alle Stadskanaalster korpsleden eveneens vanaf het begin tot op heden donateur zijn.
Het behoeft geen betoog dat alle grote en kleine bedragen die met het project gemoeid waren, samen voor een aardige kostenpost hebben gezorgd. Deze is maar deels terug te vinden in de toch niet kinderachtige taxatiewaarde.
De BAS wil een ieder die financieel heeft bijgedragen heel hartelijk bedanken.
Het behoeft geen betoog dat alle grote en kleine bedragen die met het project gemoeid waren, samen voor een aardige kostenpost hebben gezorgd. Deze is maar deels terug te vinden in de toch niet kinderachtige taxatiewaarde.
De BAS wil een ieder die financieel heeft bijgedragen heel hartelijk bedanken.
7. De presentatie op 26 september 2009
Op zaterdag 26 september 2009 was het dan eindelijk zover! Het bestuur van de BAS kon eindelijk de volledig gerestaureerde Ford F5 presenteren. Een ieder die een bijdrage had geleverd (als donateur, sponsor, daadwerkelijke werker, etc.) alsmede de huidige en ex-korpsleden en de pers, waren hiervoor uitgenodigd. De belangstelling was zeer groot te noemen.
Op ludieke wijze werd het voertuig door de burgemeester van de gemeente Stadskanaal, mevrouw B.A.H. Galama, onthult. Voorafgaande aan deze onthulling was er een gezellig samenzijn in de brandweerkazerne van Stadskanaal, waar tevens het gehele restauratietraject in woord en beeld de revue passeerde.
Na de onthulling werd het voertuig de kazerne binnengereden, en kon het geheel bewonderd worden. Afsluitend heeft het voertuig zijn toenmalige definitieve standplaats aldaar ingenomen.
Op ludieke wijze werd het voertuig door de burgemeester van de gemeente Stadskanaal, mevrouw B.A.H. Galama, onthult. Voorafgaande aan deze onthulling was er een gezellig samenzijn in de brandweerkazerne van Stadskanaal, waar tevens het gehele restauratietraject in woord en beeld de revue passeerde.
Na de onthulling werd het voertuig de kazerne binnengereden, en kon het geheel bewonderd worden. Afsluitend heeft het voertuig zijn toenmalige definitieve standplaats aldaar ingenomen.
|
|
|
huidige standplaats
Momenteel vindt deze prachtige brandweerauto zijn onderkomen in de brandweerkazerne van Stadskanaal, aan de Veenstraat 8.
